HELAL SERTİFİKASI

1. AŞAMA: Gıda İşletme Onay Belgesi Müracaatı Öncesi İşyerinin Yapısal Şartlarının Mevzuata Uygunluk Değerlendirilmesi

Gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, 5996 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda gıda işletme onay belgesi almak için belirli kriterlere uygun hale gelmelidir. Resmi denetimler sırasında, işletmenin yapısal şartlarının mevzuata uygun olmaması veya hatalı inşa edilmesi, denetimden geçememeye ve ek maliyetlere yol açabilir. Bu nedenle, gıda işletmeleri için yapısal düzenlemelerin mevzuat ile uyumlu olması büyük önem taşır.

İşletmelerin onay süreci sırasında zaman ve maliyet kaybı yaşamamaları için, yapısal düzenlemelerin baştan itibaren doğru şekilde planlanması gerekmektedir. Gıda işletmelerinin yapısal şartlarının, yürürlükteki mevzuat ve yönetmeliklere uyum sağlaması amacıyla uzman teknik personel ve danışmanlar tarafından işletmenin yapısına, üretim sürecine ve iş akışlarına uygun yerleşim krokileri hazırlanmalıdır. Bu krokiler, işletme yetkilileriyle yapılan değerlendirmeler doğrultusunda seçilmeli ve yapısal revizyon süreci başlatılmalıdır.

Kroki çizimleri oluşturulmadan önce, işletme uzman kişiler tarafından yerinde incelenmeli ve detaylı ölçümler alınmalıdır. Bu incelemeler sonucunda, işletmenin fiziksel yapısı ve üretim süreçlerine en uygun kroki taslakları hazırlanmalı ve mevzuata uygunluk açısından incelenmelidir. Kroki model seçimleri firmalar tarafından onaylanmalı ve en uygun olanı belirlenmelidir. Eğer yapılacak değerlendirme sonucunda gıda işletme onay belgesi alınamayacaksa, gereksiz masraflardan kaçınılmış olur.

İşletme içindeki personel odası, üretim alanları, depolar, hammadde kabul ve ürün sevkiyat noktaları ile duş ve tuvaletlerin konumlandırılması büyük önem taşımaktadır. Bu alanların yerleşimi, mevzuatla uyumlu olmalı, iş akışını aksatmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Aksi takdirde, yapısal hatalar ve alan eksiklikleri üretim sürecinde ciddi aksamalara yol açabilir ve bu da yüksek maliyetlere neden olabilir.

İşletmelerin duvarları, zeminleri, kapıları ve kullanılan alet ve ekipmanların mevzuata uygunluğu da denetim sürecinde kritik rol oynar. Mevzuata aykırı malzeme ve ekipman kullanımı, işletmenin denetimden geçememesine ve onay sürecinin uzamasına yol açabilir.

Revizyon süreci sırasında kullanılacak malzemelerin mevzuata uygun, uzun ömürlü, ekonomik ve kullanımı kolay olması gerekmektedir. Uzman kişiler tarafından yapılan doğru malzeme ve yerleşim planlaması, işletmelerin maliyetlerini düşürerek, işletmenin sürekliliğini sağlamaktadır.

Mevzuata uygun olmayan yapısal değişiklikler veya gereksiz revizyonlar, gıda işletme onay belgesi sürecinde maliyetleri artırabilir. Yanlış yönlendirmeler veya eksik bilgi nedeniyle, işletmeler Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan onay belgesi alma sürecinde maddi kayıplar yaşayabilir. Bu yüzden, işletmelerin başvuru öncesinde alanında uzman danışmanlardan destek alarak, tüm yasal gereklilikleri dikkate alması ve uygun planlama yapması büyük önem taşımaktadır.

2. AŞAMA: Gıda İşletmesinin Mevzuata Uygun Hale Getirilmesi ve İşletme Onay Belgesi Süreci

Gıda işletmelerinin ruhsatlandırılması sürecinde en önemli adımlardan biri, işletmenin mevzuata uygun hale getirilmesidir. Bu süreçte işletmenin rölövesi alınır ve kroki çizimi ile fiziksel alan düzenlemeleri planlanır. Böylece konumlandırmalar rastgele değil, kuşbakışı bir değerlendirme ile oluşturulur.

Çizilen alternatif krokiler, iş sürecinden maksimum verim alınması hedeflenerek değerlendirilir ve işletmenin bilinçli şekilde yapılandırılması sağlanır.

“Uygun Değil” Raporu Ne Anlama Gelir?

İşletme Onay Belgesi başvurusunda, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan resmi denetimler sonucunda “uygun değil” raporu düzenlenebilir. Bu durum, işletmenin mevcut haliyle yasal gereklilikleri karşılamadığını gösterir ve iyileştirme çalışmaları gerektirir.

İşletme Onay Belgesi Alabilmek İçin Gerekli Revizyonlar

İşletmenin mevzuata uygun hale gelebilmesi için aşağıdaki kriterlerin sağlanması gerekir:

Bakım, onarım ve yenileme çalışmalarının yapılması,
Üretim alanlarının, bölümlerinin ve koridorların planlanarak oluşturulması,
Gerekli alet, ekipman ve hijyen gereçlerinin temin edilmesi,
Duvar, zemin, tavan, kapı gibi yapısal unsurların mevzuata uygun hale getirilmesi,
Hammadde, yarı mamul ve mamul ürünler için uygun sıcaklıkta depoların oluşturulması
(örn. +4°C depo, -18°C depo, +12°C üretim alanı, -38⁰C şok odası),
Personel için giyinme-soyunma odalarının, hijyen bariyerleriyle birlikte konumlandırılması,
Yeterli sayıda duş, tuvalet ve hijyen ekipmanlarının yerleştirilmesi,
Kirli ve temiz alanları ayıracak şekilde koridor planlaması yapılması.

Bu revizyon sürecinde, uygun malzeme seçimi ve hızlı işçilik de dikkate alınmalıdır. Bu sayede işletmenin ruhsat alma süreci hızlandırılabilir.

Revizyon İçin Yatırım Yapmadan Önce Dikkat!

Eğer yukarıdaki tüm kriterler işletme yapısı nedeniyle karşılanamıyorsa ve firma beklentilerini karşılayacak şekilde İşletme Onay Belgesi alınamayacaksa, bu işletmeye revizyon için yatırım yapılmamalıdır. Yanlış yönlendirmeler sonucu yapılan yatırımlar, maddi kayıplara yol açabilir. İşletmenin yeterli alana sahip olmaması, faaliyet konusuyla ilgili onay belgesi alınamayacağı anlamına gelir.

Doğru Planlama ile Etkin ve Uyumlu Gıda İşletmesi

Gıda sektöründe faaliyet gösterecek işletmelerin, mevzuata uygunluk, hijyen koşulları, doğru kroki çizimi ve verimli alan kullanımı konularında uzman destek alması büyük önem taşır. Bu süreç, yalnızca ruhsat alma değil, aynı zamanda işletmenin sürdürülebilirliği açısından da kritik rol oynar.

3. AŞAMA: Mevzuat Gereği İşletme Onay Belgesi İçin Gerekli Krokilerin Hazırlanması

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında, işletme onay belgesi başvurusu için sunulması gereken belgeler arasında, işletmeye ait çeşitli krokilerin eksiksiz ve doğru şekilde hazırlanması zorunludur.

Başvuru Dosyasında Yer Alması Gereken Krokiler

Aşağıdaki krokilerin her biri, işletmenin faaliyet alanına göre detaylandırılarak hazırlanmalıdır:

Bölüm Yerleşim Krokisi
(İşletmedeki tüm bölümlerin konumlarını gösterir)
Alet ve Ekipman Yerleşim Krokisi
(Üretim alanındaki tüm makine ve ekipmanların yerleşimini içerir)
Personel Hareketleri Krokisi
(Personelin üretim sürecindeki hareket rotalarını ve hijyen bariyerlerini gösterir)
Ürün Gerçekleştirme Süreç Krokileri
(İşletmede üretilen her bir ürün için ayrı ayrı, hammadde girişinden nihai ürüne kadar olan tüm üretim adımları)
Sıhhi Tesisat Krokisi
(Temiz su, atık su, lavabolar ve drenaj sistemleri gibi tesisat detaylarını içerir)

Kroki Sunum Formatı ve Teslimi

Hazırlanan tüm krokiler:

Kuş bakışı olarak incelenmeye uygun, anlaşılır şekilde çizilmelidir.
A3 boyutunda, renkli çıktı olarak hazırlanmalıdır.
Başvuru sırasında İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne teslim edilecek başvuru dosyasına eklenmelidir.

Krokilerin Mevzuata Uygunluğu ve Denetim Süreci

Krokiler, ilgili mevzuat hükümlerine tamamen uygun olarak hazırlanmalıdır. Denetim sürecinde:

İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü denetçileri, başvuru dosyasındaki krokilerle işletmenin mevcut durumunu karşılaştırır.
Krokiler, başvuru dosyasının değerlendirilmesinde temel referans olarak kullanılır.
Başvuru aşamasından sonra, yetkililer tarafından yerinde denetim yapılır.

Eksik, tutarsız veya mevzuata aykırı kroki tespiti durumunda, işletme onay başvurusu reddedilebilir. Bu nedenle krokilerin hem teknik hem de yasal gerekliliklere uygun hazırlanması büyük önem taşır.

4. AŞAMA: Ekspertiz veya Kapasite Raporu Nedir?
İşletme Onay Belgesi İçin Neden Gereklidir?

Ekspertiz raporu veya kapasite raporu, işletmenin üretim kapasitesini ve teknik altyapısını belgeleyen resmi bir evraktır. Bu belge, işletmenin bağlı bulunduğu:

Ticaret odası
Kasaplar odası tarafından düzenlenir.

Rapor İçeriğinde Neler Yer Alır?

Ekspertiz veya kapasite raporunda şu bilgiler ayrıntılı şekilde yer almalıdır:

İşletmede üretilen ürünlerin miktarları
Bu ürünlere göre kullanılan hammaddeler
Çalışan personel sayısı
İşletmede kullanılan enerji kaynakları ve motor güçleri (BG)

Bu bilgiler, işletmenin üretim kapasitesi ve faaliyet ölçeğini resmi olarak belgelemek adına zorunludur.

2025 Yılı İşletme Onay Belgesi Harç Ücretleri

Tarım ve Orman Bakanlığı’na yapılacak işletme onay belgesi başvurusu sırasında, ekspertiz veya kapasite raporunda yer alan motor gücü (BG) esas alınarak harç ödemesi yapılır.

2025 yılı için belirlenen işletme onay belgesi harç miktarları şu şekildedir:

0 BG – 10 BG (dahil): 11.820 TL
10 BG – 20 BG (dahil): 23.620 TL
20 BG – 30 BG (dahil): 47.190 TL
30 BG – 40 BG (dahil): 70.790 TL
40 BG – 50 BG (dahil): 94.820 TL
50 BG üzeri: 118.000 TL

Başvuru Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ekspertiz ya da kapasite raporu, başvuru dosyasına mutlaka eklenmelidir.
Raporun geçerlilik süresi 6 aydır. Bu sürenin aşılması durumunda yeni rapor alınması gerekir.
İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü denetçileri, denetim sırasında bu raporu esas alarak işletmenin mevcut durumu ile uyumluluğunu kontrol eder.

Uyum Sağlanmazsa Ne Olur?

Eğer:

Rapor ile işletmenin mevcut hali arasında fiziki bir uyumsuzluk tespit edilirse,
Denetçiler raporu geçersiz sayabilir.

Bu durumda:

Yeni bir ekspertiz veya kapasite raporu alınması gerekir.
Süreç uzar ve yeni rapor için yeniden harç yatırılması zorunlu hale gelir.

Doğru Raporlama, Hızlı Ruhsat Süreci

Ekspertiz veya kapasite raporunun doğru şekilde hazırlanması, işletme onay belgesi sürecinin aksamaması açısından kritik öneme sahiptir. Eksik ya da hatalı bilgiler, ruhsat sürecini geciktirebilir ve ek maliyetlere yol açabilir.

5. AŞAMA: İşletme Onay Belgesi İçin Çalıştırılması Zorunlu Personel Şartı

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında, işletme onay belgesi başvurusunda bulunacak gıda işletmeleri için, çalıştırılması zorunlu personel istihdamı yasal bir zorunluluktur.

Hangi Personeller Zorunludur?

İlgili yönetmeliklere göre, işletmenin üretim alanı ve ürün çeşitliliğine bağlı olarak, belirli meslek gruplarından personel çalıştırılması gerekmektedir. Bu meslek grupları arasında genellikle şu uzmanlıklar yer alır:

Gıda mühendisi
Veteriner hekim
Ziraat mühendisi
Tekniker ve teknisyenler

İlgili personelin, kendi alanındaki meslek odasına kayıtlı olması ve çalışma izni belgesi alması şarttır.

Meslek Odası Çalışma İzin Belgesi

Zorunlu teknik personel için alınacak çalışma izin belgesi:

İlgili meslek odası tarafından verilir.
Her yıl yenilenmesi gerekir.
Belge ücreti, meslek odasına göre değişiklik gösterebilir ve bu ücret işletme tarafından karşılanır.
Bu belge, işletme onay başvuru dosyasına mutlaka eklenmelidir.

SGK Dökümü ve Personel Sözleşmesi

İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, başvuru sürecinde aşağıdaki belgeleri talep eder:

İşe giriş bildirgesi
Güncel SGK dökümü
Meslek odası onaylı sözleşme metni

Zorunlu personelin sözleşmesi, bağlı oldukları meslek odaları tarafından hazırlanmakta ve onaylanmaktadır. Bu sözleşme, işletmenin yasal yükümlülüğünü yerine getirdiğinin göstergesidir.

Eksik Evrak Ne Anlama Gelir?

Tüm bu belgeler, mevzuat gereği zorunlu kabul edilir. Aşağıdaki durumlarda işletme onay belgesi başvurusu reddedilir:

Çalıştırılması zorunlu personelin eksikliği
SGK veya sözleşme evraklarında uyumsuzluk
Çalışma izin belgesinin olmaması veya geçersizliği

Ruhsat Sürecinde Personel Belgeleri Neden Kritik?

İşletme ruhsatı alınabilmesi için, yalnızca fiziki yapı ve teknik ekipman değil; aynı zamanda nitelikli ve belgeli personelin istihdamı da zorunludur. Mevzuata uygun hareket edilmesi, hem başvurunun olumlu sonuçlanması hem de denetimlerde ceza alınmaması açısından büyük önem taşır.

6. AŞAMA: Gıda İşletmeleri İçin Onay Belgesi
Başvurusu: Dilekçeler ve Beyan Formları

5996 Sayılı Kanun kapsamında yapılacak olan işletme onay belgesi başvurusu, çeşitli dilekçeler ve beyan formlarının yer aldığı resmi bir dosya ile gerçekleştirilir. Bu belgeler, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından istenmekte olup, her biri eksiksiz ve uyumlu şekilde hazırlanmalıdır.

Başvuru Dosyasına Eklenmesi Gereken Dilekçe ve Beyan Belgeleri

1. Genel Beyan Formu
İşletmeye ait temel bilgiler (faaliyet konusu, iletişim bilgileri, üretim tipi vb.) bu formda yer almalıdır.

2. Özel Beyan Formu
Bu form, daha detaylı teknik bilgileri içerir:

Ürün vasfı
Yıllık üretim miktarı
Üretim süreçlerinde kullanılan depo hacimleri
Kurulu üretim kapasitesi

Not: Özel beyan formundaki veriler, daha önce alınmış olan ekspertiz veya kapasite raporu ile mutlaka uyumlu olmalıdır. Aksi halde başvuru geçersiz sayılır ve düzeltme istenir.

3. Atık Beyanı
İşletmede oluşan atıkların türü ve bu atıkların bertaraf yöntemleri detaylandırılmalıdır. Bu beyan, çevre sağlığı açısından denetimlerde önem arz eder.

4. İşletme Onay Belgesi Talep Dilekçesi
İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne hitaben yazılmış olan bu dilekçede, işletme sahibinin onay belgesi talebi açık ve resmi bir dille ifade edilmelidir.

Uyumlu ve Eksiksiz Beyanlar Neden Önemlidir?

Gıda işletmeleri için yapılan denetim ve ruhsat süreçlerinde en sık karşılaşılan sorunlardan biri, beyan formlarında yer alan bilgilerin çelişkili veya eksik olmasıdır. Bu durum, başvuru sürecinin uzamasına veya tamamen reddedilmesine yol açabilir.

Bu nedenle:

Ekspertiz raporundaki bilgilerle beyan formlarının örtüşmesi
Depo ve üretim kapasitesi bilgileri arasında tutarlılık
Atık yönetimi bilgilerinin eksiksiz sunulması

oldukça kritiktir.

Başvuru Dosyanızı Hazırlarken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Tüm belgeler güncel, okunabilir ve doğru bilgilerle doldurulmalıdır.
Meslek odaları, SGK ve Tarım Müdürlüğü ile tutarlı bilgiler içermelidir.
Ekspertiz raporu ve özel beyan uyumlu olmalıdır.
Belgeler taranarak dijital ortamda da saklanmalı, gerektiğinde tekrar sunulabilmelidir.

Tüm bu belgelerin eksiksiz hazırlanması, ruhsat sürecini hızlandırmakla kalmaz; aynı zamanda işletmenin denetimlerde karşılaşacağı riskleri de minimize eder.

Başvuru sonrasında yapılan resmi denetimlerin ardından, işletmenin yapısal şartlarının ve istenilen belgelerin yeterli ve uygun olması durumunda, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından işletmeye şartlı onay belgesi düzenlenir. Bu belge ile işletme, istediği faaliyet alanında üretim yapmaya başlamasına izin verilir.

İlk üç ay içinde, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde, işletmenin yapısal şartları ve HACCP gerekliliklerinin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir. Bu denetimler, haberli olarak gerçekleştirilir ve denetim süresi 6 ay olarak belirlenmiştir.

Bu süreçte, HACCP (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) kriterlerinin karşılanması için bir dizi aşama takip edilmelidir. Uzman danışmanlar tarafından alınacak destek ile bu süreç sağlıklı bir şekilde yönetilmelidir. Aksi takdirde, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilen geçici onay belgesini iptal etme yetkisine sahiptir.

BAŞVUR